Van điện lạnh  sử dụng trong hệ thống lạnh để cách ly một thiết bị nào đó ra khỏi hệ thống khi bảo dưỡng, sữa chữa, thay thế. Có thể dùng để điều khiển hệ thống lạnh.

Van điện từ

Van điện từ hay còn gọi là Solenoid van đóng mở bằng tác động của lực hút bởi cuộn dây điện từ.

Van điện từ bao gồm cuộn coil hay cuộn hút được xem như nam châm điện và một lõi sắt. Lõi sắt có tác dụng đóng mở cho cho dòng môi chất đi qua.

Khi cung cấp điện vào cuôn hút van điện từ thì lực hút dược sinh ra hút lõi sắt lên giúp cho van mở, khi không có điện thì cuộn coil không còn là nam châm nữa. Lúc này lõi sắt dưới tác dụng của trọng lực sẽ rơi xuống, giúp cho van đóng lại.

Nhiệm vụ của van điện từ :

Van điện từ được sử dụng để kiểm soát tốc độ dòng chảy trong các công cụ, hệ thống và động cơ chạy bằng chất lỏng và không khí.

Van điện từ có thể được sử dụng để kiểm soát nhiều chất khác nhau như không khí, điện, khí đốt, hơi nước và dầu.

Phân loại van điện từ

Tùy theo môi chất sử dụng người ta chia ra :

• Van điện từ amonia : Được sử dụng trong các kho lạnh sử dụng môi chất là amonia. Ở điều kiện làm việc này van điện từ inox được sử dụng với thân van bằng Inox.
• Van điện từ freon : Khi môi chất là Freon. Thân van thường làm bằng thau.

Tùy theo trạng thái của van lúc không đóng điện, người ta chia ra :

• Van điện từ thường mở
• Van điện từ thường đóng. Loại van thường đóng thường được sử dụng nhiều trong hệ thống lạnh. Lúc chưa cấp điện cho cuộn coil thì van ở trạng thái đóng, khi cấp điện cho cuộn coil thì van ở trạng thái mở.

Tùy theo cách lắp van người ta chia ra hai loại :

• Van điện từ mặt bích : Hiện nay van điện từ phi 27 trở lên đã bán kèm theo hai mặt bích. Ưu điểm của van điện từ mặt bích là khi mua về chỉ cần hàn vào đường ống. Chú ý khi hàn nên tháo van ra hay có thể đắp giẻ nước để không làm hỏng van.
• Van điện từ lắp ren : Áp dụng cho các van có đường kính nhỏ hơn phi 27.

Tùy theo điện áp cấp vào cuộn coil của van điện từ, người ta chia ra :

• Van điện từ 220 VAC
• Van điện từ 12 VDC
• Van điện từ 24 VDC

Vị trí lắp đặt van điện từ

Van điện từ được lắp đặt tại các vị trí : Van xả gas nóng, van rút kiệt gas trong cụm máy nén, van điều khiển tải cho máy nén, v.v….

Một số chú ý khi chọn van điên từ.

Coil 10 w

Coil 12 w lớn

Coil 12 w nhỏ

Ngoài ra tùy theo điện áp cấp vào cuộn coil của van điện từ, người ta chia ra :

• Van điện từ 220 VAC
• Van điện từ 12 VDC
• Van điện từ 24 VDC

Cách lắp van điện từ

Cách lắp van điện từ đóng vai trò quan trọng đến tuổi thọ và hoạt động chính xác của van điện từ.

• Chú ý chiều mũi tên là chiều của dòng môi chất chảy qua van.
• Nên để cuộn coil của van thẳng đứng và hướng lên trên để đảm bảo lực tác động của nam châm lên ty van không bị cản trở.

Van điện từ cho gas Freon

Van điện từ cho gas NH3

Có điều kiện nên lắp thêm fin lọc trước van điện từ . Có van khóa trước fin lọc để bảo vệ van điện từ các cáu cặn, xỉ hàn trong quá trình thi công. Có thể tháo và vệ sinh fin lọc khi hệ thống bị nghẹt. Điều này làm tăng tuổi thọ của van điện từ.

Bảo trì van điện từ

Van điện từ thông thường được lắp vào hệ thống cho vận hành và ít được bảo trì thường xuyên nên tuổi thọ của van điện từ giảm. Khi có sự cố thay thế sẽ gây nhiều trở ngại cho quá trình vận hành của hệ thống.

Các bước thực hiện :

• Cắt nguồn điện cung cấp cho van.
• Dùng bút lông dầu đánh dấu giữa thân van và nắp để dễ dàng kiểm tra sau khi lắp lại có khớp không ?
• Dùng tuốc nơ vít tháo vít ở chụp nhựa vào đầu van. Sau đó rút zắc cắm ra khỏi chấu ở đầu van điện từ.
• Dùng vít dẹp cạy cuộn coil ra khỏi ty van điện từ.
• Tháo 4 con vít để tháo đế của ty van ra khỏi thân van.
• Dùng giẻ lau để làm vệ sinh ty van phần đế và thân.
• Dùng tay tháo nhẹ vòng cao su, làm vệ sinh vòng cao su này bằng giẻ lau.
• Dùng lục giác để tháo kim của van nằm ngang thân van. Dùng cây kim nhỏ để thông lổ trong của kim van. Sau đó dùng đèn pin để chiếu kiểm tra xem kim van đã thông chưa ?
• Dùng lục giác để tháo nắp van ra khỏi thân van.
• Vệ sinh lò xo và kiểm tra xem miếng cao su còn tốt không hay có dính bụi bẩn không ? Lau bằng giẻ sạch.
• Kiểm tra hai vòng cao su nhỏ có bị biến dang hay rách không ? Dùng giẻ vệ sinh thân van.
• Lắp các chi tiết theo trình tự ngược lại.

Hằng Quý nên kiểm tra và vệ sinh toàn bộ các van điện từ để hệ thống làm việc ổn định. Ít xảy ra sự cố. Đặc biệt vòng cao su chữ O ở dưới cuộn dây có bị hư hỏng không và thay thế. Vòng cao su này có tác dụng ngăn hơi ẩm của môi trường xung quanh vào cuộn coil. Điều này làm hư hỏng cuộn coil.

Dấu hiệu nhận biết cuộn coil bị lọt ẩm. Khi cuộn coil bị hư thì phần vỏ nhựa bị phù một số nơi. Quan sát bên trong cuộn dây có các đốm rỉ màu nâu thì đây là do vòng cao su chữ O không bịt kín cuộn dây với môi trường xung quanh nên bị lọt ẩm.

Một chú ý của van điện từ là khi cuộn coil của van điện từ bị hỏng hay có sự cố về mạch điều khiển. Van điện từ có thể mở bằng tay. Điều này cho phép thiết bị vận hành trong khi thay cuộn coil hay chẩn đoán xử lý sự cố.

Màu sắc tay van

Tùy theo hãng mà màu sắc trên tay van sẽ thay đổi.

Van tiết lưu thì tay van có màu đỏ, Van chặn có màu vàng và van 1 chiều có màu xanh.

Van khóa

• Theo gas lạnh : Freon hay Amonia.
• Theo dòng chảy : Van thẳng, van góc.
• Theo phương pháp giữ kín  khoang môi chất : Van màng, van có đệm chèn kín.
• Theo phương pháp chế tạo : Van hàn, van đúc.
• Theo vật liệu : Thép, gang đúc, đồng đúc, đồng tiện.

Van bi :

Van bi là loại van mở bằng tay, cửa thoát bố trí viên bi có lỗ thoát đúng bằng đường kính ống, đồng tâm nên có thể cho dòng chảy theo cả hai hướng, tổn thất áp suất bằng không.. Van bi có thể sử dụng cho đường lỏng, đường hút và đường đẩy trong hệ thống lạnh.

Van bi có nguy cơ rò rit nhỏ nhất, khi mở cho lưu lượng lớn nhất, và khi đóng là lớn nhất. Do cửa thoát đúng bằng đường kính ống nên loại trừ hoàn toàn sự đọng lỏng

Bộ lọc gas

Bộ lọc gas

Rơ le bảo vệ áp suất :

• Dùng để ngắt điện động cơ máy nén khi áp suất đẩy, hút và hiệu áp suất dầu vượt ra ngoài giới hạn các giá trị đã cài đặt. Để máy nén hoạt động an toàn cần trang bị các rơ le bảo vệ áp suất : HP ( Bảo vệ áp suất cao), LP ( Bảo vệ áp suất thấp ), OP (Bảo vệ áp suất dầu bôi trơn).
• Trong thực tế, khi máy nén bị xì gas hay thay máy nén mới vào hệ thống. Người ta thường dùng một miếng nhựa nhỏ chèn vào phần rơ le thấp áp.

Rơ le hiệu áp suất

Công tắc áp suất Amonia

Công tắc áp suất Freon

Công tắc phao

Cuôn coil van điện từ

Đồng hồ áp suất

Kính soi mức gas

Van một chiều

Van 1 chiều :

Van 1 chiều là van chỉ cho dòng chảy đi theo một hương nhất định không cho dòng chảy ngươc lại.  Van 1 chiều thường lắp trên đầu đẩy của máy nén.

Các chú ý khi chọn van 1 chiều :

• Hiệu áp suất qua van phải luôn luôn cao hơn tổn thất áp suất thấp nhất khi van mở hoàn toàn.
• Nên sử dụng van kiểu NRVH có lực lò xo cao hơn NRV. cho các hệ thống lạnh có nhiều máy nén mắc song song.

Van một chiều

Van an toàn Amonia

Van an toàn Freon

Van chặn 1 chiều

Van chặn góc đúc

Van chặn góc hàn

Van chặn thẳng

Van chặn thẳng đúc kiểu Y

Van chặn thẳng hàn

Van chặn tiết lưu kiểu T

Van điện từ Amonia EVRA

Van điện từ Freon EVR

Van tín hiệu Amonia

Van đảo chiều

Trong điều hòa không khí một số vùng có nhu cầu làm lạnh và sưởi ấm trong thời gian khác nhau của năm. Ngưởi ta biến dàn lạnh thành dàn nóng và ngược lại nhờ van đổi chiều.

Cấu tạo van đổi chiều :

• Thân van hình trụ có 4 cửa ra vào của gas. Cửa phía trên luôn gắn với đầu đẩy của máy nén. Cửa giữa và phía đươi luôn gắn với đầu hút của máy nén.
• Cửa bên trái nối với dàn lạnh.
• Cửa bên phải nối với dàn nóng.
• Bên trong có piston mang trên nó một nắp đậy. Khi Piston dịch về trái, thì hơi nóng sẽ đi vào dàn bên phải còn dàn bên trái là dàn lạnh (Chế độ làm lạnh)
• Khi piston dịch chuyển sang bên trái thì hơi nóng đi vào dàn trái, dàn phải trở thành dàn lạnh (Chế độ sưởi ấm).
• Để điều khiển sự dịch chuyển của piston, người ta dùng 1 van điện từ 3 ngã, và dùng chính áp suất đường hút của máy nén để điều khiển sự dịch chuyển của piston.